Parels en edelstenen

Parels

Een parel is een hard, glinsterend object dat wordt geproduceerd in het zachte weefsel (met name de mantel) van een levend weekdier. Net als de schaal van een weekdier is een parel samengesteld uit calciumcarbonaat (voornamelijk aragoniet of een mengsel van aragoniet en calciet) in minuscule kristallijne vorm, die is afgezet in concentrische lagen. Een ronde parel wordt als perfect gezien, maar uit de oogst komen vaak andere vormen, zoals barokparels en Boutonparels. De beste natuurlijke parelsoorten worden al eeuwenlang gewaardeerd als edelstenen en schoonheidsproducten. Hierdoor is parel een metafoor geworden voor iets zeldzaams, fijns, bewonderenswaardig en waardevols.

Ontstaan van parels

Parels ontstaan in de schaal van bepaalde weekdieren als afweermechanisme tegen een mogelijk bedreigende irriterende stof, zoals een parasiet in de schaal, of een aanval van buitenaf die het mantelweefsel beschadigt. Het weekdier creëert een omhulsel van parelmoer om de irritatie af te sluiten. Parels zijn dus het resultaat van het afweermechanisme van het weekdier. De algemene overtuiging dat de parel gevormd is om een zandkorrel, is zelden het geval. De meeste parels worden gevormd na binnendringen van parasieten of ander organisch materiaal, welke het weekdier binnenkomen wanneer deze open is voor voeden of ademhalen. Bij gecultiveerde parels wordt deze reactie opgewekt door het inbrengen van een stuk van de buitenkant van de parelmantel, met of zonder bolvormige kraal.

Wilde parels, welke spontaan in de natuur groeien, zijn het kostbaarst, maar ook uiterst zeldzaam. Deze wilde parels worden natuurlijke parels genoemd. De meeste parels die men tegenwoordig in de winkels ziet, zijn cultivé oftewel gekweekte parels uit pareloesters en zoetwatermosselen. Imitatieparels, plastic bolletjes met parelmoerverf erom, worden ook veel verkocht in goedkope sieraden, maar de kwaliteit van hun irisatie is meestal erg slecht en is gemakkelijk te onderscheiden van die van echte parels.

Luster

De unieke glans, ookwel het luster van parels hangt af van de reflectie, refractie en diffractie van licht van de doorschijnende lagen. Hoe meer lagen en hoe dunner de lagen in de parel, hoe fijner de glans. Het regenboogeffect (irisatie)ontstaat door licht dat op het oppervlak valt, wordt verbroken door het overlappen van opeenvolgende lagen. De mooiste parels hebben een metallic spiegelachtige glans.

Parels kan men in een ruim scala aan kleuren verkrijgen. Van wit naar roze (zoetwaterparels), groen naar bruin (Tahiti), grijs tot goudgeel(Zuidzee, de natuur verschaft ons schitterende kleuren. Daarnaast kunnen parels (met name zoetwaterparels) in andere kleuren geverfd worden.

Omdat parels voornamelijk gemaakt zijn van calciumcarbonaat, kunnen ze worden opgelost in azijn. Calciumcarbonaat is gevoelig voor zelfs een zwakke zuuroplossing omdat de kristallen reageren met het azijnzuur in de azijn om calciumacetaat en koolstofdioxide te vormen.